Coronavirus (Covid-19) nedeniyle dünya genelinde pek çok sektör ekonomik çalkantılarla mücadele etti. Bunlardan biri de ayakkabı sektörü oldu. Özellikle ayakkabı tedarikinde bazı aksamalar meydana gelirken, ticarette de arz talep dengesizliği yaşandı. Salgın nedeniyle ülkelerin sınırlarını kapatması ve iç ticarete ağırlık vermesi, bu durumu tetikleyen başlıca faktörler arasında yer aldı.

Covid-19 salgını nedeniyle ihracatın sekteye uğraması ve iç piyasanın daralmasından dolayı iş yerlerini kapatmak ve üretime ara vermek zorunda kalan ayakkabıcılar, son dönemlerde özellikle yaz sezonu için aldıkları siparişlerle tekrar toparlanmaya geçti.

Türkiye’nin ve Ortadoğu’nun en büyük ve en önemli ayakkabı fuarları arasında yer alan ve geçtiğimiz aralık ayında yapılması planlanan ancak Covid-19 nedeniyle ertelenen “31’inci Uluslararası Ayakkabı, Terlik, Saraciye ve Yan Sanayi Kış Fuarı (GAPSHOES)” 26 Ocak Salı günü Gaziantep’te gerçekleştirilen törenle açıldı.

Covid-19 salgını sürecinde Türkiye’de fiziksel olarak düzenlenen ikinci ayakkabı fuarı olan GAPSHOES, uzun bir süredir sıkıntılı günler yaşayan sektör temsilcilerinin yüzünü güldürdü.

Ayakkabı fuarına katılmak için Gaziantep’e gelen Türkiye Umum Ayakkabıcılar Federasyonu Genel Başkanı Ahmet Aydan, Covid-19 salgının sektöre etkilerini, sektörün hedeflerini ve son durumunu İLKHA’ya değerlendirdi.

Ahmet Aydan

Covid-19 salgını sürecinde İstanbul’dan sonra ikinci ayakkabı fuarını Gaziantep’te açmanın mutluluğunu yaşadıklarını belirten Aydan, zor günler geçiren ayakkabı sektörü için fuarların önemli olduğunu belirtti.

Sektör olarak zor durumda olduklarını belirten Aydan, Covid-19 salgınının en çok etkilediği sektörlerden birinin de ayakkabı sektörü olduğuna dikkat çekti.

2019 yılında 930 milyon dolarlık ayakkabı ihracatı yaptıklarını belirten Aydan, 2020’deki hedeflerinin 1,5 milyar dolar olduğunu, ancak Covid-19 salgını nedeniyle bu rakamı yakalayamadıklarını ifade etti.

2020’de 700 milyon dolar civarında ayakkabı ihracatı yaptıklarını belirten Aydan, ihracatta kayıpların telafi edilmeye başlandığını ifade ederek her şeye rağmen ayakkabı sektörünün, ihracat potansiyeli yüksek bir sektör olduğunu söyledi.

“Dükkânlarımız ve imalathanelerimiz açık ama iş yapamıyoruz”

Aydan, “Pandemi süreci ihracatımızı tamamen durdurdu. Dükkânlarımız ve imalathanelerimiz açık ama iş yapamıyoruz. Siparişlerimiz durdu, kapalı oldukları dönemde büyük mağazalar ve firmalar siparişlerini durdurdu. Özellikle imalatçılarımız büyük sıkıntılar yaşadılar. Kahvehane, restoran, lokanta ve diğer işletmelerin kapalı olduğu bir ortamda dükkânlarımız açık bile olsa kısıtlamalardan dolayı evimizden çıkamamamızdan dolayı alış veriş yapmamız mümkün olmadı. Kahvehane, restoran ve lokantanın yanında dükkânlarımız açık kaldı ama dükkânlarımıza müşteri girmedi. Bu dönemde herkes ‘karnımı doyurayım, hastalığa yakalanmamayım’ dedi. Bunu hepimiz yaptık. Kimse ayakkabı veya giyim almadı.” dedi.

Sektörün yaşadığı sıkıntıları devlete ileterek çözmeye çalıştıklarını ifade eden Aydan, Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken'in geçtiğimiz hafta cuma günü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile yaptığı görüşmeye değindi.

Palandöken’in, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmesinde esnafın bütün sorunlarının dile getirildiğini ifade eden Aydan, görüşmenin ardından salgın sürecinden etkilenen esnafın vergilerinin ertelenmesi gibi bazı düzenlemeler yapıldığını anımsattı.

“Gaziantep, İstanbul’dan sonra ayakkabı üretiminde ikinci sırada yer almaktadır”

2020’de ayakkabı sektörü olarak hiç ummadıkları bir süreci yaşadıklarını belirten Aydan, “2019 yılında, 930 milyon dolar ihracat yaptık. 2020 yılındaki hedefimiz 1,5 milyar dolardı. Ancak salgın nedeniyle bu rakamı yakalayamadık. Buna rağmen 700 milyon dolar civarında ihracat yaptık. Sektör olarak esas hedefimiz 2021 yılında inşallah salgının da bitmesiyle birlikte 2022 yılında çok büyük rakamlara ve istediğimiz o hedeflere ulaşmak istiyoruz. Çünkü ayakkabı sektörü dünyada ve özellikle Türkiye’de belli bir seviyeye geldi. Gaziantep, İstanbul’dan sonra ayakkabı üretiminde ikinci sırada yer almaktadır. Gaziantep ayakkabısı ve fuarı Ortadoğu’ya açılan bir kapıdır. Gaziantep’te çok güzel ayakkabılar üretiliyor. Ayakkabı ihracatındaki hedeflerimizi Gaziantep, Adana, Hatay, Konya, İzmir, İstanbul, Bursa ve diğer illerle birlikte bu süreç bittikten sonra bir milyar dolarların üzerine çıkarmak istiyoruz. Sektör temsilcilerimin ihracata önem vermelerini istiyorum. Çünkü biz ayakkabıda ihracatı yüksek miktarda yakalayabilirsek o zaman çok büyük bir iş başarmış oluruz.” ifadelerini kullandı.

“550 milyon çift ayakkabı üretim hedefimize ulaşabiliriz”

Türkiye’de 550 milyon çift kurulu ayakkabı kapasitesinin olduğunu belirten Aydan, “Ama bunun 250 milyon çiftini üretebiliyoruz. Daha fazla ayakkabı üretebiliriz. Fakat sektör olarak her şeyden önce markalaşma ve makineleşmeye gitmemiz lazım. Çünkü markalaşma ve makineleşmek çok önemlidir. Sektörümüzün çoğu halen eski usulle yani el ile ayakkabı üretimi yapmaya çalışıyor. Devletin verdiği destekler var. Bu desteklerden yararlanarak el ile üretim yapan arkadaşlarımızı makine sistemine geçirmeye çalışıyoruz. Makineleşmeye daha hızlı geçebilirsek 550 milyon çift ayakkabı üretim hedefimize ulaşabiliriz.” şeklinde konuştu.

Covid-19 salgını sürecinde dünyanın e-ticarete yöneldiğini de anımsatan Aydan, salgın riski nedeniyle satışların artık genellikle internet üzerinden gerçekleştiğine dikkat çekti.

“Covid-19 salgını e-ticarete yöneltti”

Aydan, Covid-19 nedeniyle vatandaşların internetten alışverişe yönelmesi ile birlikte özellikle iş yerini kapatmak zorunda kalan Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin e-ticarete başladığını belirterek şunları söyledi:

“Pandemiden önce federasyonumuza bağlı esnafımız e-ticareti web sitesi kurarak yapmıyorlardı. Ama bu süreç içerisinde federasyon olarak biz de yeni bir sürece başladık. Federasyonumuza bağlı olan tüm sektörümüze web sitesi kurdurarak e-ticarete başladık. Çünkü şu anda salgın nedeniyle tüm insanlar evinden sipariş vererek internet aracılığıyla alışveriş yapıyorlar. Bütün büyük mağazalar yani e-ticaret yapan firmalar bu süreçte ayakta kaldı ve daha iyi durumdalar ama bunu yapamayanlar, ‘dükkânıma müşteri gelsin diye bekleyenler bundan faydalanamadılar.”

“Bundan sonra ticaretin yüzde 70’i e-ticaret ile yapılacak”

Fuarların bile artık sanal ortamda gerçekleştiğini belirten Aydan, “Sanal fuarlarımız da başarılı oldu. Bundan dolayı bütün esnaf kardeşlerimin e-ticaret yapmaları gerekiyor. Federasyon olarak biz bunun öncüsüyüz. Sektör temsilcilerimize gereken bilgileri veriyoruz ve girişimleri yapıyoruz. Çünkü dünya e-ticarete yöneliyor. Salgın e-ticarete yöneltti. Bundan sonra ticaretin yüzde 60 veya 70’i e-ticaret ile yapılacak.” dedi.