Kumpas kelimesi Türkçe 'de sıklıkla karşımıza çıkan sözcükler arasındadır. Kumpas kelimesi, Fransızca kökenlidir. Kumpas kelime anlamı olarak:
- elle dizgi yapılan basımevlerinde, dizicilerin harfleri satır durumuna getirirken içine yerleştirdikleri ayarlanabilir demir yuva
- gemilerde, deniz haritaları üzerinde uzaklıkları ölçmek için kullanılan pergel.
- Sanayide kalınlık ve incelikleri ölçmede kullanılan ölçüm aleti
- Hile, düzen anlamlarına gelmektedir.
Ölçüm aleti olan "kumpas"ın tarihçesi
Kumpasların mühendislikte önemi çok fazladır. Mühendisler genellikle milimetrik işler yaparlar. Bunun sonucu olarak ölçü aletlerinden bir hayli fazla yararlanmak zorundadırlar. Kumpas, uzunluk ölçmenin yanı sıra iç çap, dış çap ve derinlik ölçmede kullanılan ölçme aletidir.
Kısaca tarihine bir göz atmak gerekirse, en eski kumpas MÖ 6.yy. da İtalya kıyılarına yakın Greek Giglio enkaz alanında bulunmuştur. İlk kumpas tahtadan yapılmıştır. Sabit ve hareketli çeneden oluşmaktaydı. Nadir buluntular olmasına rağmen Yunanlılar ve Romalılar tarafından kullanılmıştır.
Kumpaslar sadece uzunluk ölçmek için kullanılmamaktaydı. Bronz kumpas Çin Xin hanedanı döneminde dakikalık ölçümler için kullanıldı.
Modern sürmeli kumpas 1851 yılında Joseph R. Brown tarafından icat edilmiştir. Bu kesin ölçümler veren ilk pratik araç oldu.
Kumpas kelimesinin kökeni
Kumpas kelimesi, bizim için “hile, hurda” demek olsa da esasen kelime kökeni açısından anlamı bambaşka.
Eski Fransızca‘daki “compas” ve İtalyanca‘daki “compasso“nun Türkçe'deki karşılığı olan “kumpas“, Latince‘de “beraber” anlamındaki “com” ön eki ve “adım” anlamındaki “passus“un birleşiminden oluşur. “Beraber adım atan“, “beraber giden” anlamlarına gelir.
"Kumpas kurmak" deyiminin anlamı nedir?
Gizli bir iş, hile, düzen hazırlamak. Birini aldatmak için tuzak kurmak, gizli bir iş düzenlemek.
Kumpasa dahil olmak
Hileli bir işe ortak olmak
Siyasette kumpas nedir?
Siyasette, ticarette tarafların birbirine kurduğu tuzak harekatıdır. Dürüst ve mertçe söylenemeyen, kirli oyunlar planıdır. Kumpaslarda gösterilen başkadır, gerçeklik başkadır. Kumpasın amacı hakikati karartmak, toplumu manipüle edip yanıltmaktır.
Kumpas kurulduğu an önce hukuk ihlal edilir. Hukukla beraber vicdan yaralanır. Vidanla adalet sarsılır. Adaletle ahlak erozyonu başlar.