Covid-19 salgını nedeniyle Mart 2020’de uzaktan eğitime geçen okullarda yaklaşık bir yıl geride kaldı. Bu süreçte birçok kez yüz yüze eğitim kararı alınıp ertelenirken son olarak 15 Şubat 2021’de tüm köy okullarında yüz yüze eğitime başlandı.
1 Mart’ta da ilkokullar, 8 ve 12’inci sınıflar ile özel eğitim okullarında salgının seyrine göre seyreltilmiş şekilde yüz yüze eğitime geçilmesi hedefleniyordu. Ancak söz konusu sınıfların eğitim durumu bugün akşam yapılacak Cumhurbaşkanlığı Kabine Toplantısına çevrildi.
Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk’un açıklamasına göre ise tüm sınıfların aynı anda ve tam zamanlı olarak yüz yüze eğitime geçmesi kısa vadede mümkün görünmüyor.
Uzaktan eğitim sürecinde ise öğrenciler, öğretmenler ve veliler teknik problemler başta olmak üzere birçok sorun yaşıyor. Birçok sektörü etkileyen eğitimde, bazı iş kolları bu süreçte büyük zarar gördü.
Covid-19 salgını nedeniyle yüz yüze eğitime ara verilmesi en çok ise kantincileri ve servisçileri etkiledi. Kantinciler ve servisçiler, bu dönemde hiç iş yapamadılar ve okullar tam açılsa bile sektörün yaralarını sarması uzun sürecek gibi görünüyor.
Salgın süreci en çok öğrenci ve personel taşımacılığı yapan servis şoförlerini etkiledi. Aylardır kontak açmayan servisçilerden kimileri yıllardır yaptıkları mesleklerini terk etmek zorunda kaldı ve çareyi de başka mesleklere yönelmede buldu.
Gaziantep’te öğrenci taşıyan ve bir yıldır kontak açmayan yaklaşık bin 500 servis şoförünün büyük bir çoğunluğu aracını satarak çareyi farklı mesleklere yönelmekte bulurken mesleğini sürdürmek isteyen kimi servis şoförleri de büyük bir umutla okulların açılmasını bekliyor.
Okulların kısmen açılacak olması da okullara öğrenci taşıyan servis şoförlerini sevindirse de servisçiler okullarda tüm sınıfların açılmasıyla işlerinin düzeleceğini ifade ediyor.
Gaziantep Servis Araçları İşletmecileri Esnafı Odası Başkanı İsmet Özcan, İLKHA’ya yaptığı açıklamada, okulların kademeli olarak açılmasının zor durumda olan sektör için bir anlam taşımadığını belirtti.
Salgın sürecinin en büyük mağdurlarından birinin servisçi esnafı olduğuna dikkat çeken Özcan, Covid-19 salgını nedeniyle okulların tam kapasiteyle açılamamasının tüm sektör çalışanlarını olumsuz yönde etkilemeye devam edeceğini ifade etti.
“Okullar tam olarak açılırsa arkadaşlarımız biraz daha rahatlayacaktır”
Geçtiğimiz yılda belli bir süre okulların bazı sınıflar için kademeli olarak açıldığını hatırlatan Özcan, “O dönem yaz mevsimiydi. Pek bir şey anlamadık. Servislere pek ihtiyaç duyulmadığından dolayı o dönem servislerimiz çalışmadı. Şu an kış mevsimindeyiz, bir umudumuz var. İnşallah servislere talep olur. Esnaflarımız da az da olsa para kazanmaya başlarlar. Bu sıkıntılardan kurtulmuş oluruz. Tüm ülke ve esnaf, bir yıldır pandemi sürecini yaşıyor. Fakat biz iki yıldır pandemi sürecini yaşıyoruz. Hatta biz 2019/2020 eğitim sezonu mart ayında kapattık. 2020-2021’in Mart ayı geldi ve halen kapalıyız. Bizim iki sezonumuz gitti.” dedi.
“Pandemi en çok bizi etkiledi”
Bu süreçte her yönden zararlarının olduğunu anımsatan Özcan, “Araçlarımızda 12 yaş sınırı var ve 2 yılda modelimiz boşa gitti, makas çok açıldı. Araç değiştirmemiz çok zor duruma girdi. Şu anda araç değiştirmemiz mümkün değil. Alacağımız araç 300-400 bin TL’dir. Bu konuda çok mağduruz. Pandemi en çok bizi etkiledi. Hiçbir gelirimiz olmadığı için iki sezondan beri para kazanamıyoruz, taksitlerimizi ödeyemiyoruz. Eve doğru dürüst ekmek götürdüğümüz yok.” ifadelerini kullandı.
“Ödemelerimiz nasıl yapacağız?”
Bağ-Kur, sigorta, araç sigortası ve motorlu taşıt vergisi gibi ödemelerini yapamadıklarını ve şoförlerin bu borçları nedeniyle araçlarının muayenesini bile yaptıramadığını ifade eden Özcan, “Şu anda bir yapılandırma yaptırdık. Fakat biz para kazanmıyoruz ki yapılandırmalarımızı da ödeyebilelim. Hiçbir gelirimiz yok. Ödemelerimiz nasıl yapacağız? Ödeme sürelerinin uzatılması gerekiyor. Araç modellerimizin süresinin uzaması gerekir. Bize faizsiz, 6 veya 1 yıl sonra ödemeli kredilerin verilmesi gerekiyor. Şu anda esnafımız çok mağdur.” diye konuştu.
“Bu sezondan pek bir umudumuz yok”
Esnafa verilen desteğin yetersizliğinden yakınan Özcan, “MTV’lerimiz, sigortalarımız iki sezon boşa gitti, bunların ötelenmesi, ya da muaf tutulması gerekiyor. Bu konuda bir destek bekliyoruz. Zaten okullardan beklentim de inanın yok. Çok uzak bölgelerdeki öğrenciler servis tercih ediyor. 5-6 öğrenci oluyor. Bu da bizi kurtarmıyor. Yakın bölgelerdeki öğrencilerimiz bizi tercih etmiyor. Yani bu sezondan pek bir umudumuz yok.” şeklinde konuştu.
15 yıldır servisçilik yapan Ümit Yaşar Mercan, okulların kademeli olarak açılması nedeniyle çok sayıda meslektaşının işsiz kaldığını ifade etti.
“Okulların haftada iki gün açılacak olması bizi çok yoruyor”
Geçen yılın mart ayından beri kontak kapattıklarını belirten Mercan, “Bir yıldan beri çok mağduruz. Araç yaşlarımız geçiyor. Muayenelerimizi yaptırıyoruz, Motorlu Taşıt Vergisi ve diğer vergilerimizi ödüyoruz. Ama bu durumlarda çok zorlanıyoruz. Çevremizde borçlanmadığımız eşimiz, dostumuz ve akrabamız kalmadı. Bakkal ve kasaba kadar borçlandık. Şu anda geçimimizi zor sağlıyoruz. Okulların açılmasını biz de çok istiyoruz. Fakat okulların haftada iki gün açılacak olması bizi çok yoruyor. Milli Eğitim Bakanlığının açıklaması velilerde endişeye neden oluyor. Bazı veliler çocuklarını okula göndermek istemiyorlar. O zaman da az sayıda yolcu taşıdığımız zaman para kazanamıyoruz. Sürekli içe gidiyoruz.” dedi.
“Okullar açılmadığı takdirde artık araçlarımızı satmak istiyoruz”
12 yıldır servis işletmeciliği yaptığını belirten İlkay Laçin de, “Bir yıldır gerçekten çok mağdur olduk. Arabamız kapıda yattı, borçlarımız birikti. Borçlarımızı ödemekte zorlanıyoruz. Okulların haftada iki gün açılacak olması da bizi gerçekten kurtarmıyor. Öğrencilerin de okula yarısının gelmesi bizi tam mahvediyor. Çalışmak istiyoruz ama çalışamıyoruz bundan dolayı bütün mağduriyetlerin giderilmesini bekliyoruz. Artık dayanacak gücümüz kalmadı. Bir umut ile okulların tam olarak açılmasını bekliyoruz. Okullar açılmadığı takdirde artık araçlarımızı satmak istiyoruz. Fakat alan da yok. Ne yapacağımızı biz de şaşırdık. Devlet büyüklerimizden yardım bekliyoruz.” diye konuştu.
“Okulların açılıp açılmayacağı belirsizliği esnafı mağdur ediyor”
Okulların haftada iki gün açılacak olmasının esnafın durumunu değiştirmeyeceğini ve mağduriyetini de gidermeyeceğini ifade eden Mehmet Kunili de şunları söyledi:
“Daha önceki yaşadığımız mağduriyetleri de göz önünde bulundurursak öğrencilerin servise binme ve okula gelme zorunluluğu yok. Bu nedenle veli de çocuğunun uzaktan eğitimi alamsını istiyor. Pandemi de tedirgin olduklarından dolayı çocuklarını okula göndermek istemiyorlar. Bu da bizim için bir çözüm yolu değil. Yaklaşık bir yıldan beri araçlarımız hiçbir hizmet verememekte. Araçlarımız başka herhangi bir iş yapamadığından dolayı bu şekilde mağdur oluyoruz. Araçlarımızın ödemelerini erteleme gibi bir şansımız olmadığından dolayı ÖTV, MTV ve işçi giderlerimiz hiçbir şekilde karşılanmamaktadır. Bu nedenle çoğu esnafımız aracını satıp başka mesleklere yönelmek durumunda kaldı. Okulların açılıp açılmayacağı belirsizliği bu şekilde devam ettiğinden dolayı esnafımız kredileri ödemekte güçlük çektiler, hatta ödeyemediler. Devletten bir yardım ve destek alamadılar.”
“Çoğu arkadaşımız araçlarını sattılar ve başka mesleklere yöneldiler”
Salgın nedeniyle birçok meslektaşının arabalarını satmaya başladıklarını ifade eden Mustafa Özyaşar da, “Servisçiler olarak perişanız, işlerimiz yok. Çoğu arkadaşımız mağdur ve araçlarını sattılar ve başka mesleklere yöneldiler. Araçların muayenesi, bandrolleri, kredi ve vergimiz çalışıyor. Fakat her yönden perişanız. Kazanç olmadığı için hiçbir ödememizi yapamıyoruz. Evimiz kira, herkesten borç istiyoruz ama nereye kadar isteyeceğiz bilmiyoruz. Devlet yetkililerinden de bize yardım etmelerini istiyoruz. Okulların açılacağını sanmıyorum. Çünkü ‘okul açılıyor’ diyorlar hazırlığımızı yapıyoruz, daha sonra da ‘okulların açılması ertelendi’ deniliyor. Bugün okullar açılacak diye bütün hazırlıklarımızı yaptık ve bu şekilde bekliyoruz. Yine bugün okullar açılmadı, yarın ne olacağını da bilmiyoruz. Allah bize yardım etsin.” ifadelerini kullandı.