Covid-19 salgınında vaka sayılarının önemli bir ölçüde azalması ile birlikte 1 Mart tarihinden itibaren “kademeli normalleşme” süreci başlayacak.
Yaklaşık bir yıldan bu yana hayatı olumsuz anlamda etkileyen ve günlük yaşamı da durma noktasına getiren küresel Covid-19 salgını en çok küçük esnafı olumsuz etkiledi.
Kısa sürede bütün dünyaya yayılan ve Türkiye’de de halen etkisini sürdüren Coronavirus (Covid-19) salgını günlük hayatı olumsuz etkilemeye devam ediyor.
2020’nin mart ayında başlayan Covid-19 salgınının ekonomik yaşama etkileri sürerken salgına karşı alınan tedbirler kapsamında Türkiye genelinde olduğu gibi Gaziantep’te de faaliyetleri kısıtlanan ve geçici olarak durdurulan işletmeler, zor günlerden geçiyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, önceki haftaki Kabine Toplantısı sonrası duyurduğu, il bazlı normalleşme takviminin 1 Mart’ta hayata geçirileceğini açıklamasının ardından “normalleşme” için özellikle bu süreçten olumsuz etkilenen esnaf, şimdiden hazırlıklarına başladı.
Salgın sonrasında her sektörde olduğu gibi küçük esnaf da mart ayından bu yana işleri düştüğü için çok zor günler geçirirken esnaf “normalleşme” için gün sayıyor.
Salgın nedeniyle aylardır kapalı olan esnaf, “kademeli normalleşme” açıklamalarıyla birlikte dükkan açma umudunu 1 Mart tarihine bıraktı. Kafe ve lokantalarının kademeli olarak 1 Mart’ta açılmasını bekleyen küçük esnaf, büyük bir heyecanla dükkanlarını açabilme umuduyla hazırlıklara başladı.
Gaziantep’te “kadameli normalleşme” sürecinin akıbeti ile ilgili yetkililer tarafından henüz resmi bir açıklama yapılmasa da aylardır zor günlerden geçen esnaf, dayanacak güçlerinin kalmadığına dikkat çekerek ve ”hayatın normale dönmesi için gün sayıyoruz” diyerek yetkililere seslendi.
Gaziantep Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (GESOB) Başkanı Ömer Küsbeoğlu
Gaziantep Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (GESOB) Başkanı Ömer Küsbeoğlu, İLKHA muhabirine, esnafın zorlu bir süreçten geçtiğine dikkat çekti.
Covid-19 salgının bir yılını doldurduğunu anımsatan Küsbeoğlu, bu süreçten en çok esnafın olumsuz etkilendiğini belirtti.
Salgın sürecin esnafın ciddi şekilde sıkıntılı günler geçirdiğini ve geçirmeye de devam ettiğini belirten Küsbeoğlu, salgına karşı alınan tedbirleri esnafın harfiyen uyguladığını söyledi.
“Zor dönemden geçiyoruz”
Esnafın kurallara uyarak çalıştığı halde ve herhangi bir sıkıntı olmamasına rağmen Türkiye genelinde vaka sayısının artmasıyla Türkiye genelinde uygulanan kısıtlama ile birlikte bazı sektörlerin tamamen bazı sektörlerin de yasaklarla çalıştığını belirten Küsbeoğlu, “İlk etapta okullar kapandığından dolayı kantincilerimiz, servisçilerimiz, lokantacılarımız, berberler ve kuaförler tamam özellikle gıda üzerine olan sektörler mağdur oldular. İşyerleri kısmen açıldıktan sonra da açıldıktan sonra da şu an tamamen kapalı olanlar ve yarı süre olarak çalışanlar var.” dedi.
“Destekler yeterli olmamıştır”
Esnafın salgın sürecinde taşın altına gövdesini koyduğunu belirten Küsbeoğlu, “Esnaf ve sanatkarlar olan Türkiye genelinde kurallara uyarak sürekli çalışmalarımızı yaptık. Fakat şimdi devletimizin başta cumhurbaşkanımız olmak üzere ilgili bakanlıklarımızın açıklamaların ardından esnafa destek verildi. Gaziantep’te valiliğimiz, belediyelerimiz ve vakıflarımızla mağdur olan esnafımızı ayakta tutabilmek için elimizden ne geldiyse yapmaya çalıştık. Fakat bu destekler yeterli olmamıştır.” diye konuştu.
Esnafa faizsiz destek verilmesi çağrısında bulunan Küsbeoğlu, SGK, Bağ-Kur, vergi ve diğer ödemelerin de ertelenme süresinin yetersiz olduğunu belirterek uzatılmasını istedi.
“Esnafa faizsiz kredi desteği verilmelidir”
Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan esnaf için daha müjdeli haberler beklediklerini belirten Küsbeoğlu, şöyle konuştu:
“Çünkü esnafımız gerçekten Covid-19 salgını sürecinde en fazla mağdur olan kesimdir. Çünkü sadece kapanan 6-7 meslek dalı değil, birçok sektör bu süreçten olumsuz etkilendi. Bir düğün salonunun bu süreçte kapalı olması berber, fotoğrafçı, çiçekçi gibi birçok sektöre yansıyor. Bundan dolayı bir meslek dalı kapalı olunca sadece o meslek mağdur olmuyor, ona bağlı diğer meslek dalları da mağdur oluyor. 7-8 tane kapanan meslek dalımız tüm esnafımızı olumsuz etkiliyor.”
Birçok esnafın iş yapamadığı ve iflasın eşiğine geldiği için kepenk açmadığını ve iş yerlerini açık tutan esnafın ise satış yapamadığını belirten ayakkabıcı Mehmet Ünal da artık kısıtlamaların kaldırılmasını istediklerini belirtti.
Mehmet Ünal
“Bu sürecin sıkıntısını sadece esnaf çekiyor”
Kısıtlamalarda çifte standart uygulanmasına tepki gösteren Ünal, “Esnaf ‘can’ çekişiyor. Eğer şu anki kısıtlamalar kaldırılmayıp esnafa cansuyu verilmezse Türkiye'de halkın nabzını tutan esnaf biter. Esnaf biterse Türkiye de biter. Bu sürecin artık çok fazla uzadığını düşünüyorum. Evet, devlet kendine göre önlemler alıyor, insanlar sosyal mesafeye dikkat etmiyor ve hastalık çoğalmış olabilir ama bununla beraber devlet hiçbir şekilde destek vermiyor. Yani bize sadece verilen 25 bin lira devlet destekli kredidir. Ben faize bulaşmak istemiyorum. Esnaf parayı parayla kapatmak istiyor. Devlet bunda esnafı mağdur ediyor. Şu anda esnaf bitmiş durumda ve bizim için 3 gün 3 gündür, 3 ay 3 aydır. Çok ciddi bir şekilde sıkıntı yaşıyoruz. Yetkililer artık sesimizi duysun. Bu sürecin sıkıntısını sadece esnaf çekiyor. Başka hiçbir sektör bu sıkıntıyı yaşamıyor.” şeklinde konuştu.
Aydın İyikörüükçü
“25 elemanım vardı, şu an sadece 5 kişi çalışıyoruz”
Salgın sürecinin en çok esnafı ve özellikle bir süre kapalı kalan ve son kısıtlamalarda da sadece paket veya gel-al servisi yapan lokanta restoranları olumsuz etkilediğine dikkat çeken restoran sahibi Aydın İyikörüükçü de şunları söyledi:
“Bu süreç esnafın iş kapasitesi ve işçi sayısını yarıya düşürdü. 25 elemanım vardı, şu an sadece 5 kişi çalışıyoruz. Bizde, yanımızda çalışan elemanlar da zor durumda ve maddi manevi sıkıntı yaşıyoruz. İnşallah 1 Mart’ta işler açılır, herkes işine bakar. Kimse iş ve işsiz kalmaz, mağdur olmaz.”
Müslüm
“Dayanacak gücümüz kalmadı”
Salgın sürecinden etkilenen kimi esnafın işyerinin tamamen kapattığını kimisinin de borçla işyerini ayakta tutmaya çalıştığını belirten lokantacı Müslüm Yılmaz da “1 Mart'tan itibaren normalleşme sürecinin başlanacağı belirtiliyor. Yalnız normalleşme süreci başlasa da kendimizi uzun bir süre toparlayamayacağımız gibi görünüyor. Çünkü ev ve dükkan kira olunca, belli bir küfret de var, bunun yanı sıra pek fazla bir destek almadık. İnşallah eski sürece tekrar bir dönüş olur, kendimizi toparlarız. Şu anda dayanacak gücümüz kalmadı. Elektrik faturaları başını almış gidiyor. 5 litre Ayçiçek yağı 60-70 TL olmuş. İşyerimizin günlük geliri belli ve devletten destek istiyoruz.” diye konuştu.
Nihat Güzel
Salgın sürecinin başında belirli bir süre kapalı kalan berber ve kuaförlerin kepenk açtıktan sonra eski işlerini bulamadığını belirten berber Nihat Güzel ise işlerinin düşmesinden dolayı zor günler geçiren berber ve kuaförlerin, Covid-19 önlemleri kapsamında İçişleri Bakanlığınca yayımlanan genelgenin ardından iş yerlerini sabah saat 10.00'da açtıklarını ve akşam ise saat 20.00’de kapattıklarını ifade etti.
“Artık yasakların kalkmasını istiyoruz”
Güzel, hafta sonu kısıtlamalarının kendilerini çok olumsuz etkilediğine dikkat çekerek, “Yaklaşık 3 aydır sabahları saat 10.00'da açıp akşamları 20.00’da kapatmak zorundayız. Cumartesi günleri daha yoğun çalışıyoruz. Fakat cumartesi günü sokağa çıkma kısıtlamasından dolayı çalışamıyoruz. Hem biz hem diğer bütün sektörler bu süreçten olumsuz etkileniyor. Bundan dolayı mağduruz. 1 Mart’ta da tam olarak nasıl olacağını bilmiyoruz. Fakat artık sadece Gaziantep'e değil Türkiye'de bu yasakların kalkmasını istiyoruz.” dedi.