Japonya Çin"i uyardı: Tutsak gemi ilişkilere ciddi zarar verir

Çin ile Japonya arasındaki gerilim büyüyor. Son olarak 150'ye yakın Japon milletvekili, İkinci Dünya Savaşı sırasında bazı Japon savaş suçlularının da yer aldığı ve Pekin ve Seul’ün tepkisini çeken Yasukuni Tapınağı'nı ziyaret etmesi tansiyonu arttırmıştı. 1869 yılında savaşlarda ölen 2,5 milyon Japon askerin anısına yapılan tapınağa Başbakan Şinzo Abe geçen yıl gitmişti ancak bu sefer sadece anlamlı bir hediye gönderdi. Çin ve Güney Kore, Japon milletvekillerinin söz konusu ziyareti yapmasına sert tepki verdi.

Bu gelişmelerin ardından Çin de yeni bir adım atarak, Japon şirketine ait bir kargo gemisine Şanghay şehrinde el koydu. Gerekçe ise Japon şirketinin 2. Dünya Savaşı sırasındaki tazminatı ödememesi olarak açıklandı. Baosteel Emotion adlı kargo gemisinin sahibi Mitsui O.S.K. Lines’in selefi Daido Shipping Co şirketi, Çinli Zhongwei Shipping Co şirketinden 1936 yılında iki gemi kiralamış ancak Japon İmparatorluk Donanması tarafından komuta edilen bu gemiler, savaş sırasında batırılmıştı.

Çinli şirketin kurucusunun torunları olayı mahkemeye taşımış ve 2007 yılında Çin mahkemesi, Japon şirketinin 90 milyon yuan (15 milyon dolar) tazminat ödemesine hükmetmişti. Mitsui kararı temyize götürdü ancak 2010 yılında Çin Yüksek Halk Mahkemesi başvuruyu reddetti. Japon şirket, tazminat ödemekle yükümlü olmadıklarını çünkü Daido tarafından kiralanan gemilerin savaş sırasında Japon ordusu tarafından kamulaştırıldığını ileri sürdü.

Japonya kabinesi de dün yaptığı açıklamada, Şanghay’daki Denizcilik Mahkemesi’nin Cumartesi günü, tazminatın ödenmemesi üzerine gemiye el konulmasını eleştirdi ve bunun ikili ilişkilere büyük zarar vereceğini hatırlattı. Japonya'nın hükümet sözcüsü Yoshihide Suga, Çin’in kararının, Pekin’in 1972’de imzalanan ve Japonya'dan savaş tazminat talebinden feragat ettiği ortak bildiriyi baltaladığını söyledi. Bu bildiriyle ikili diplomatik ilişkiler normalleşmişti. Japon sözcü, Çin’in son adımının ayrıca bir bütün olarak Çin'de iş yapan Japon şirketlerine gözdağı verebileceğini ve dolayısıyla Japonya’nın derin endişe duyduğunu ve Çin’den şiddetle uygun önlemleri almasını beklediklerini ifade etti.

Son olay ayrıca ilk defa Çin’de Japon şirketine ait mal varlığına savaş veya işgal tazminatıyla ilgili bir davayla el konulması olayı oluyor. Japonya 1930-1945 yılları arasında Çin’in bir bölümünü işgal etmiş, Güney Kore’yi ise 1910-1945 yılları arasında sömürgesi olarak yönetmişti.

Çin ve Japonya arasında tarihi nedenler ile tartışmalı adalardan dolayı sürekli gerginlik yaşanıyor.

Öte yandan Çin-Japonya gerginliği, ABD Başkanı Barack Obama’nın bugün çıkacağı ve Japonya’yı da ziyaret edeceği Asya turuna rastlıyor.